Chociaż przez wiele osób zawód psychologa i psychiatry jest mylony, różnice występujące pomiędzy tymi profesjami – pomimo zbliżonych obszarów działalności – są zasadnicze.
Kim jest psycholog?
Psychologiem jest osoba, która ukończyła studia magisterskie (na uniwersytecie) na kierunku psychologia. W zależności od zainteresowań i planów zawodowych, student psychologii wybiera ścieżkę specjalnościową odpowiadającą własnym preferencjom, np. psychologię kliniczną człowieka dorosłego, psychologię biznesu czy psychologię rozwojową. Każda z uczelni ma w swojej ofercie szereg różnych specjalności do wyboru – jest ich obecnie naprawdę wiele. Warto jednak zaznaczyć, że tytuł psychologa klinicznego przysługuje osobie, która ukończyła magisterskie studia psychologiczne oraz czteroletnią podyplomową specjalizację z psychologii klinicznej (w obrębie której również wybrał jedną z czterech ścieżek specjalistycznych: neuropsychologię kliniczną, psychologię kliniczną dzieci i młodzieży, psychologię kliniczną chorób somatycznych lub psychologię kliniczną zaburzeń psychicznych). Wielu psychologów po ukończeniu studiów magisterskich kontynuuje naukę na studiach podyplomowych (najczęściej dwusemestralnych) podwyższających ich kompetencje i umiejętności. Przykładowo psycholog pracy posiadający uprawnienia do przeprowadzania badań kierowców czy wydawania pozwolenia na broń jest absolwentem studiów podyplomowych na kierunku psychologia transportu, zaś psycholog zatrudniony w szpitalu na oddziale onkologicznym jest najczęściej absolwentem podyplomowej psychoonkologii.
Psycholog zajmuje się udzielaniem pomocy psychologicznej w postaci:
- konsultacji
- wsparcia psychologicznego
- poradnictwa psychologicznego
- psychoedukacji
- poradnictwa zawodowego
- interwencji kryzysowej.
Może również zajmować się diagnozą psychologiczną oraz przeprowadzaniem testów psychologicznych.
Kim jest psychiatra?
Psychiatrą jest osoba, która ukończyła studia medyczne (na wybranym uniwersytecie medycznym) oraz odbyła staż specjalizacyjny w dziedzinie psychiatrii. Rozległa wiedza medyczna pozwala jej na wskazanie przyczyn zaburzeń psychicznych, podjęcie kompleksowego leczenia, jak również przeprowadzenie różnicowania diagnostycznego (a więc przykładowo zlecenie dodatkowych badań, by wykluczyć psychosomatyczną przyczynę objawów lub znalezienie przyczyn objawów pomimo posiadanych przez pacjenta prawidłowych wyników badań). Specjalizacja trwa około pięć lat i obejmuje zajęcia teoretyczne, jak również praktyczne – staż odbywany w wyznaczonej placówce medycznej. Prawo do wykonywania zawodu psychiatry uzyskuje się po zaliczeniu egzaminu specjalizacyjnego z zakresu psychiatrii. Po studiach psychiatrzy mają możliwość kontynuowania nauki, decydując się na specjalizację drugiego stopnia, co wiąże się z podjęciem pracy naukowej i zdobywaniem stopni naukowych.
Psychiatra to lekarz medycyny, który w przeciwieństwie do psychologa posiada możliwość przepisywania pacjentom leków w związku z zaburzeniami, na które cierpią, wypisania zwolnienia lekarskiego czy skierowania do szpitala, gdy stan i sytuacja pacjenta tego wymagają. Warto pamiętać, że do zapisania się do psychiatry w ramach NFZ nie potrzeba skierowania.
Jeszcze…psychoterapeuta.
Zarówno psycholog, jak i psychiatra może być psychoterapeutą. Umiejętności do prowadzenia psychoterapii uzyskuje się dzięki podyplomowym, czteroletnim szkołom psychoterapeutycznym. Psychoterapia jest pomocna między innymi w leczeniu zaburzeń osobowości, zaburzeń odżywiania, depresji, napadów paniki, stresu potraumatycznego, zachowań autoagresywnych, różnego rodzaju urazów psychicznych i uzależnień, jak również pomaga wyrwać się z niszczących schematów działania i reagowania, problemów w relacjach interpersonalnych czy zaburzonego funkcjonowania. Psychoterapeuci kończą kursy w określonych nurtach: psychodynamicznym, poznawczo – behawioralnym, systemowym, humanistyczno – egzystencjalnym, integracyjnym lub Gestalt. Swoją pracę powinni poddawać regularnej superwizji (konsultacji dotyczącej przebiegu swojej pracy z pacjentami, jak również przyjrzeniu się ewentualnym przeszkodom leżącym po stronie pacjenta lub psychoterapeuty do kontynuowania terapii).
Warto pamiętać, że pacjent ma prawo do informacji o rozpoczętej lub ukończonej przez terapeutę szkole psychoterapii, jak i posiadanym dyplomie szkoły wyższej – chroni to przed rozpoczęciem terapii u osoby nieposiadającej kierunkowego wykształcenia i kompetencji.